İlk Milli Türk Tankı

İlk Milli Türk Tankı MKE Kırıkkale 1943

İlk Milli Türk Tankı Üretme çalışmaları sonralardan Makine Kimya Enstitüsü olarak adlandırılacak Kırıkkale Çelik Fabrikası’nda yapılmıştır. Kırıkkale Çelik Fabrikası’nın temeli 1929’da atıldı. Fabrikanın yapımı 1932’de tamamlandı. Kırıkkale Çelik Fabrikası’nda 1935-1950 yılları arasında 150 çeşit çelik yapıldı. Uçak çeliği, kalem çeliği, paslanmaz çelik bunlardan bazılarıdır.

İlk Milli Türk Tankının Hikayesi

O dönemlerde metalürji mühendisi olan Selahattin ŞANBAŞOĞLU birçok ilke imza atmıştır. Bunlardan birisi de ilk milli Türk tankıdır. Tank öyküsünü Selahattin Bey şöyle anlatır; ‘1946’da kendi girişimimizle tank yaptık. Bunun sadece Ford motoru dışardan geldi. Dizaynı bizimdir, tipi kendimize mahsustur. Tasarımını Kamil Necati ve arkadaşları yaptı. Zırh levhası, topu, paleti aktarma organları, hepsi bizim üretimimizdir. Bu tank 1946’da Cumhuriyet bayramı törenlerinde geçti. Ancak sipariş gelmedi ve tek tank olarak kaldı. Amerikan yardımı başlayınca hazırcılık ve kolaya kaçma başladı.’

1920’lerin son dönemlerinde tank yapılmak istense de yapılamamıştır. En büyük eksiklik zırh çeliğinin olmamasıydı. Cumhuriyetin ilk yıllarında başlatılan büyük sanayi hamlesi ile kurulan Kırıkkale Çelik Fabrikası bu iş için artık uygun zemini sağlamıştır.

Türkiye’de ağır ve orta sınıf tank üretebilecek endüstri henüz yoktu. Dönemin askeri yapısı ağır ve orta sınıf tank tercih edilmiyordu. Almanya’da olduğu gibi tanklar tek başına vurucu güçten ziyade Türkiye’de tanklar piyadelere destek vermek amacı ile kullanılıyordu.

Hafif tankların üretimi diğerlerine göre daha kolay ve ucuz olacaktı. Kırıkkale tesisinin 150 çeşit çelik üretiyor olması zırh çeliği üretimini nispeten daha da kolaylaştıracaktı ve motoru o dönem Beşiktaş’ta fabrikası bulunan Ford’dan temin edilecekti. Ford Beşiktaş fabrikasının özelliği bütün parçaların buraya getirilip burada bir araya getirilmesidir. Motor olarak benzinli ve dizel kamyonet motorları tercih edilmiştir oluşturduğu tork hafif zırhlı tankı 55 km/h hıza ulaştırabilecek güçteydi.

Proje tamamen sıfırdan yapılmak yerine o dönemin T-37A amfibi tankından esinlenilmiştir. Motor hariç bütün aktarım organları da dahil mekanik parçaların hepsi Kırıkkale tesislerinde Türk mühendisler tarafından yapılmıştır. Üretilen tank görünüşü ve yapısı ile T-37A tankına çok benzemektedir.

Bütün bu zorluklar aşılmış ve ilk Türk tankı üretilmişti. Birçok askeri testlere tabi tutulmuş ve söylentilere göre hepsinden iyi not almıştı. 1946 yılında Cumhuriyet Bayramı törenlerinden geçmiş ve yine ara ara testlere tabi tutulmuştu. Nedeni belirsiz bir şekilde tanktan hiç sipariş verilmemişti. Bazı söylentilere göre tank Kırıkkale tesislerinde yıllarca kaldı ve çürümeye başlayınca eritildi bir başka söylentiye göre yıllarca askeri müzelerde sergilendi ve daha sonra bir müzenin deposuna kaldırıldı. Ne olursa olsun ilk milli tank projemiz rafa kaldırılmış oldu.

‘Heves, gayret ve sonuç vardı istenseydi her şey yapılabilirdi…’